مخاطب
والدین
مدت زمان مطالعه
7 دقیقه
دسته بندی
اعتماد به نفس کودک و نوجوان
نویسنده
گلن استنهاوس
گردآورنده
امیرمحمّد رضایی
منبع
کتاب کلیدهای پرورش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان
چه عواملی سبب اُفت اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان می‌شود؟
دلایل کمبود اعتماد به نفس در کودکان بسیار گسترده و منحصر به فرد است. مسلما عواملی مانند فرهنگ، نوع تربیت، محیط خانواده و جامعه و … در کمبود اعتماد به نفس کودک نقش دارند. همچنین عوامل ژنتیکی نیز می تواند علت کمبود اعتماد به نفس در کودکان باشد. برخی از مهم ترین دلایل کمبود اعتماد به نفس در کودکان عبارتند از:
مقایسه با دیگران
سن شکل گیری اعتماد به نفس در کودکان متفاوت است. اما می توان گفت که حتی کودکان دو ساله نیز می توانند اعتماد به نفس پایینی داشته باشند. طبق گفته پژوهشگران دانشگاه ایندیانا، کودکان بین 6 تا 11 سال شروع به مقایسه خود با دیگران می کنند. آنها نقاط ضعف و قدرت خود را با همسالان و سایر افراد مقایسه می کنند. این باعث می شود که برخی از کودکان شروع به مقایسه منفی خود کنند. این کار به یک عادت خود ویرانگر تبدیل می شود و ترک کردن آن بسیار سخت است. در نتیجه، این بچه ها به طور مداوم احساس ناکافی بودن می کنند و معتقدند با اطرافیانشان همخوانی ندارند. در نهایت آنها با کمبود اعتماد به نفس مواجه می شوند.
نارضایتی والدین
کودکان به دنبال محبت و تایید والدین خود هستند. مثلا کودکان نوپا به سمت مادران خود می دوند و فریاد می زنند: ببین چه کار کردم! ببین چه کارهایی بلدم! حتی کودکان بسیار کوچکتر هم سعی می کنند با رفتارهای خود مورد تایید والدین قرار بگیرند. تایید والدین برای یک کودک بسیار مهم است. اگر والدین از تایید خودداری کنند و یا اگر دائم از رفتار و عملکرد فرزند خود ناراضی باشند، کودک به شدت گوشه گیر و منزوی می شود. در نهایت فرزند شما با کمبود اعتماد به نفس روبه رو می شود و دیگر اشتیاقی به پیشرفت و تلاش برای دیده شدن ندارند. نارضایتی والدین یکی از مهم ترین دلایل و تجربه های کودکان با اعتماد به نفس پایین است.
تحت فشار قرار گرفتن کودک یا نوجوان
با بزرگتر شدن کودکان، انتظارات والدین نیز بیشتر می شود. گاهی انتظارات زیاد و خارج از توانایی کودک باعث می شود که او فشار زیادی را برای دستیابی به آنچه که والدین می خواهد، تحمل کند. این فشار برای دستیابی می تواند باعث نگرانی کودک در مورد جلب رضایت والدین شود. در نهایت کودک با احساساتی مانند ناامیدی، اضطراب و عدم اعتماد به نفس کافی برای انجام کارها روبه رو می شود.
احساس بی کفایتی و ناکامی
کودکانی که از نظر تحصیلی مشکل دارند و نمی توانند با همسالان خود ارتباط برقرار کنند، با اعتماد به نفس پایین دست و پنجه نرم می کنند. آنها ممکن است در ورزش، نقاشی کشیدن و یا حتی نوشتن تکالیف ضعیف باشند و مورد تمسخر همسالان قرار بگیرند. در نهایت احساس بی کفایتی و عدم موفقیت باعث می شود که اعتماد به نفس آنها کاهش یابد.
عدم حمایت والدین
زندگی گاهی برای بچه ها نیز طاقت فرسا می شود و وقتی شرایط سخت باشد آنها باید بتوانند به والدین خود تکیه کنند. هنگامی که والدین بیش از حد مشغول، بی علاقه یا از نظر عاطفی بی توجه باشند، کودک احساس تنهایی، بی اهمیتی و تنهایی می کند. چنین کودکانی هنگام مواجه با سختی و مشکلات احساس می کنند که نمی توانند به تنهایی با آن کنار بیایند و همچنین کسی نیست که به آنها کمک کند و حامی آنها باشد. آنها به توانایی های خود شک می کنند و در نهایت اعتماد به نفسشان کاهش می یابد.
مشکلات خانوادگی
تعارضات و درگیری های خانوادگی می تواند احساسات منفی زیادی را با خود به همراه داشته باشد. کودکان این احساسات را درک کرده و جذب می کنند. این کار منجر به بی ثباتی عاطفی عظیمی برای بچه ها می شود. مشکل زمانی حادتر می شود که کودک احساس کند به نوعی مقصر دعوا و جنجال های والدین است و خودش را مقصر بداند. زندگی در یک خانواده با تعارضات بالا می تواند برای کودکان طاقت فرسا بوده و باعث کاهش اعتماد به نفس در کودکان شود.
زورگویی و مورد آزار و اذیت قرار گرفتن کودک
زورگویی بسیار دردناک و آسیب زننده است. قلدری و مورد آزار و اذیت قرار گرفتن می تواند سلامت عاطفی و اعتماد به نفس کودکان را کاهش دهد. کودکانی که مورد آزار و اذیت قرار می گیرند، به ندرت قبول می کنند که مشکل از آنها نیست. در عوض آنها این باور را دارند که خودشان ضعیف، بی عرضه و ناتوان هستند. آنها حتی ممکن است مشکلات سلامت روان مانند افسردگی و اضطراب را تجربه کنند.
مشکلات سلامت جسمی روانی
کودکانی که از مشکلات و یا بیماری های جسمی مانند بیماری یا ناتوانی رنج می برند نیز ممکن است مستعد سطوح پایین عزت نفس باشند. بیماری های روانی مانند افسردگی یا اختلالات اضطرابی نیز از عوامل رایجی هستند که باعث اعتماد به نفس پایین کودک می شوند.
